عملکرد افتخارآمیز آموزش‌وپرورش بعد از انقلاب به روایت آمار
وزیر اسبق آموزش و پرورش با بیان اینکه قبل از انقلاب، دانش‌آموزان دختر به جز شهرهای بزرگ مانند تهران در سایر مناطق از تحصیل محروم بودند، وضعیت آموزش و پرورش در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی را تشریح کرد.
علی اصغرفانی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره وضعیت آموزش در دوران قبل از انقلاب اسلامی اظهار کرد: آموزش و پرورش قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به ظاهر دنبال نخبه‌پروری بود و به صورت عام حرکت نمی‌کرد و همه افراد را تحت پوشش خود قرار نمی‌داد به عنوان مثال در کهنوج کرمان فقط یک دبستان وجود داشت و دبیرستانی نبود اما هم‌اکنون کهنوج 5 اداره آموزش و پرورش دارد و در هر منطقه چندین دبستان و دبیرستان فعال هستند.
وی افزود: قبل از انقلاب، دانش‌آموزان دختر به جز شهرهای بزرگ مانند تهران در سایر مناطق از تحصیل محروم بودند و دبیرستان دخترانه فقط در مراکز استان و برخی از شهرهای بزرگ وجود داشت و در روستاها به هیچ عنوان دبیرستان دخترانه و مدرسه شبانه‌روزی وجود نداشت.
وزیر اسبق آموزش و پرورش گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدارس شبانه‌روزی دوره متوسطه اول و دوم برای دانش آموزان دختر و پسر در مناطق محروم ایجاد شد، در زمان شاه دختران مدرسه شبانه‌روزی نداشتند اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای دختران هم مدارس شبانه‌روزی ایجاد شد و مدارس شبانه‌روزی موجود برای پسران نیز توسعه یافت، هم‌اکنون حدود 400 هزار دانش‌آموز در مدارس شبانه‌روزی تحصیل می‌کنند که برخی از کشورهای اطراف ایران کل جمعیتشان به این تعداد نیست.
عمومی کردن آموزش در دوران بعد از انقلاب
فانی ادامه داد: قبل از انقلاب در عمومی کردن آموزش، اشکال وجود داشت و بعد از انقلاب تلاش کردیم آموزش و پرورش را به درون خانواده‌ها، مناطق روستایی و عشایری ببریم بنابراین توسعه کمی آموزش و پرورش و افزایش جمعیت تحت پوشش اقدام بسیار بزرگی بود که بعد از انقلاب صورت گرفت.
وزیر اسبق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه هم‌اکنون وضعیت آموزش و پرورش به لحاظ عدالت کمی، مناسب است، متذکر شد: اکنون حدود 99 درصد دانش‌آموزان لازم‌التعلیم در دوره ابتدایی در مدارس حضور دارند اما دلیل تحت پوشش نبودن 1.3 درصد از دانش‌آموزان دوره ابتدایی به دلیل نبود مدرسه نیست بلکه به دلایلی همچون مشکلات اقتصادی است به عنوان مثال دانش‌آموز قالی می‌بافد و کمک خرج خانواده است و با رفتن به مدرسه، خانواده یک منبع درآمد را از دست می‌دهد.
وی افزود: یکی دیگر از دلایل بازماندن دانش‌آموزان دوره ابتدایی از تحصیل، مسائل فرهنگی است به عنوان مثال در روستاها معلم مرد است و خانواده‌ها به فرزندان دختر اجازه مدرسه رفتن نمی‌دهند، به جرأت می‌توانم بگویم در جمهوری اسلامی هیچ کودکی به دلیل نبود مدرسه از تحصیل بازنمانده است.
فانی ادامه داد: پوشش تحصیلی در دوره متوسطه اول حدود 93 درصد است و در متوسطه دوم 87 درصد است و دلیل اینکه پوشش 100 درصدی نیست ناشی از عواملی همچون اشتغال پسران و ازدواج دختران به ویژه در مناطق روستایی است.
کارنامه افتخارآمیز آموزش و پرورش در حوزه کمیت
وزیر اسبق آموزش و پرورش بیان کرد: کارنامه جمهوری اسلامی در حوزه آموزش و پرورش به لحاظ کمیت قابل دفاع و افتخارآمیز است اما به لحاظ کیفیت هنوز تا نقطه مطلوب فاصله محسوسی وجود دارد به گونه‌ای که شاهد تفاوت طبقاتی میان مدارس هستیم، وضعیت برخی مدارس بسیار خوب است و بهترین معلم و فضا را در اختیار دارند حتی برای دروس اختصاصی مانند فیزیک دو معلم دارند که یک معلم فیزیک و دیگری مکانیک را تدریس می‌کند اما برخی مدارس با مشکلات بسیاری مواجه هستند و از معلمان غیرتخصصی برای دروس تخصصی استفاده می‌کنند.
تنوع مدارس نقطه ضعف آموزش و پرورش
فانی گفت: یکی از نقدهایی که اکنون به آموزش و پرورش وجود دارد بحث تنوع مدارس است. در دوران قبل از انقلاب تنوع مدارس مانند امروز وجود نداشت، تا سال 52 مدارس ملی یا همان غیرانتفاعی فعالیت می‌کردند و از سال 53 که نفت به یک باره گران و درآمد نفتی ایران افزایش یافت به دستور محمدرضا شاه کل مدارس غیرانتفاعی یا ملی به دولتی تبدیل شد به جز سه یا چهار مدرسه که نپذیرفتند.
تنوع مدارس برای جبران کمبودهای مالی آموزش و پرورش
وزیر اسبق آموزش و پرورش ادامه داد: بعد از انقلاب، تنوع مدارس افزایش یافت و اکنون حدود 7 نوع مدرسه داریم از جمله مدارس دولتی عادی، هیئت امنایی، غیردولتی، شاهد، نمونه دولتی، سمپاد و استثنایی. تنوع مدارس دو علت دارد؛ نخست، تفاوت مخاطبان به عنوان مثال دانش‌آموزان تیزهوش در مدارس سمپاد تحصیل می‌کنند تا خدمات ویژه‌تری دریافت کنند. علت دوم، دلایل اقتصادی و دریافت پول از خانواده‌ها است به عنوان مثال مدارس هیئت امنایی با هدف دریافت پول از خانواده‌ها ایجاد شده و کمبودهای مالی آموزش و پرورش را از طریق این مدارس جبران می‌کنند.
فانی درباره کمبود مدرسه در دوران قبل از انقلاب گفت: تعداد زیادی دانش‌آموز خارج از مدرسه بودند بنابراین کمبود مدرسه احساس نمی‌شد اما بعد از انقلاب که دانش آموزان بازمانده از تحصیل جذب شدند تازه متوجه شدیم چقدر مدرسه کم است؛ هم‌اکنون 520 هزار کلاس درس که در کشور فعال است که 25 درصد آن توسط خیران ساخته شده است.
وی با اشاره به توزیع تغذیه رایگان تصریح کرد: تغذیه رایگان به دنبال افزایش قیمت نفت و درآمد برای دولت در مدارس اجرا شد و آن زمان به دانش‌آموزان شیر، خرما و میوه می‌دادند اما دانش‌آموزان در شهرهای بزرگ شیر را نمی‌خوردند و برخی مواقع آن را روزی زمین گذاشته و با پا آن را نابود می‌کردند یعنی اسراف هم وجود داشت و بهتر بود که تغذیه در مناطق محروم توزیع می‌شد بعد از انقلاب به پیشنهاد آقای اکرمی و تایید نخست وزیر وقت در برخی استان‌ها از جمله سیستان و بلوچستان، تغذیعه رایگان را توزیع کردیم اما اعتبار آن به صورت مستمر تامین نشد بنابراین استمرار نداشت.